Reuters dẫn báo cáo của Rabobank công bố hôm 22/4 cho biết, sản lượng cà phê của Brazil niên vụ 2025 – 2026 dự báo sẽ giảm 3 – 6,4% so với vụ trước, xuống còn 62,8 triệu bao (loại 60 kg), thấp hơn so với mức 67,1 triệu bao dự báo cho niên vụ 2024 – 2025, chủ yếu do thời tiết khô hạn trong năm 2024.
Theo Rabobank, sản lượng cà phê Arabica, sản phẩm chủ lực của Brazil, dự kiến sẽ giảm mạnh 13,6%, xuống còn khoảng 38 triệu bao. Tuy nhiên, sản lượng robusta lại dự báo tăng 7,3% lên mức kỷ lục 24,7 triệu bao, phần nào bù đắp sự sụt giảm của Arabica.
“Thời tiết khô hạn trong năm 2024 đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình ra hoa của cây cà phê, kéo giảm sản lượng Arabica. Tuy nhiên, năng suất Robusta lại rất khả quan, bất chấp viễn cảnh đáng lo ngại tại bang Rondonia,” Rabobank nhận định.
Để phân tích chi tiết hơn về tác động của việc sản lượng cà phê Brazil sụt giảm đối với giá cà phê trên thị trường toàn cầu, ông Bùi Văn Phi Long – Giám đốc kinh doanh công ty TNHH Đầu tư giao dịch hàng hóa TVT. Đưa ra bài phân tích như sau: Theo ông, cần xem xét các yếu tố liên quan đến cung, cầu, đặc điểm thị trường cà phê, và ngoại cảnh. Dưới đây là phân tích mở rộng:
- Tác động của sự sụt giảm sản lượng tại Brazil
- Quy mô sụt giảm: Theo báo cáo của Rabobank, sản lượng cà phê Brazil niên vụ 2025-2026 dự kiến giảm từ 3-6,4%, xuống còn khoảng 62,8 triệu bao (60 kg) so với 67,1 triệu bao của niên vụ 2024-2025. Brazil là nước sản xuất và xuất khẩu cà phê lớn nhất thế giới, chiếm khoảng 40% nguồn cung toàn cầu. Do đó, bất kỳ sự sụt giảm nào trong sản lượng của Brazil đều có khả năng gây áp lực đáng kể lên giá cà phê quốc tế.
- Sụt giảm Arabica nghiêm trọng: Arabica, loại cà phê chất lượng cao được sử dụng chủ yếu trong các sản phẩm cao cấp, dự kiến giảm mạnh 13,6%, xuống còn 38 triệu bao. Arabica chiếm khoảng 60-70% sản lượng cà phê toàn cầu và có giá trị cao hơn Robusta. Sự sụt giảm này, do thời tiết khô hạn làm ảnh hưởng đến quá trình ra hoa của cây cà phê, sẽ làm giảm nguồn cung cà phê chất lượng cao trên thị trường.
- Tăng sản lượng Robusta: Sản lượng Robusta được dự báo tăng 7,3%, đạt kỷ lục 24,7 triệu bao. Robusta, thường được sử dụng trong cà phê hòa tan và các sản phẩm giá rẻ, có khả năng bù đắp phần nào sự thiếu hụt tổng sản lượng. Tuy nhiên, do Robusta có giá thấp hơn và phục vụ phân khúc thị trường khác, sự gia tăng này không thể hoàn toàn bù đắp tác động của sự sụt giảm Arabica về giá trị thị trường.
- Ảnh hưởng đến giá cà phê
- Tăng giá Arabica: Sự sụt giảm mạnh sản lượng Arabica sẽ đẩy giá loại cà phê này tăng lên, đặc biệt khi nhu cầu cà phê chất lượng cao vẫn mạnh mẽ từ các thị trường như châu Âu, Bắc Mỹ và châu Á. Giá Arabica trên sàn giao dịch ICE (Intercontinental Exchange) có thể tăng đáng kể, đặc biệt nếu các yếu tố khác như tồn kho thấp hoặc thời tiết bất lợi ở các nước sản xuất khác (như Colombia, Ethiopia) cũng xảy ra.
- Giá Robusta ổn định hoặc tăng nhẹ: Mặc dù sản lượng Robusta tăng, nhu cầu đối với Robusta cũng đang tăng, đặc biệt ở các thị trường mới nổi và trong ngành công nghiệp cà phê hòa tan. Nếu sản lượng Robusta tại các nước khác (như Việt Nam, nước sản xuất Robusta lớn nhất) không tăng đủ để bù đắp, giá Robusta cũng có thể tăng nhẹ, dù không mạnh bằng Arabica.
- Tác động tổng thể đến giá cà phê: Do Arabica chiếm tỷ trọng lớn hơn về giá trị và sản lượng trên thị trường toàn cầu, giá cà phê nói chung có khả năng tăng. Tuy nhiên, mức tăng sẽ phụ thuộc vào việc thị trường đánh giá thế nào về nguồn cung Robusta và tồn kho cà phê toàn cầu.
- Các yếu tố khác ảnh hưởng đến giá
- Tồn kho cà phê toàn cầu: Nếu các kho dự trữ cà phê, đặc biệt là Arabica, ở mức thấp, áp lực tăng giá sẽ càng lớn. Ngược lại, nếu tồn kho dồi dào, giá có thể chỉ tăng nhẹ.
- Nhu cầu thị trường: Nhu cầu cà phê toàn cầu, đặc biệt ở các thị trường tiêu thụ lớn như Mỹ, EU và Trung Quốc, sẽ ảnh hưởng đến mức độ tăng giá. Nếu nhu cầu tiếp tục tăng trong bối cảnh nguồn cung giảm, giá sẽ chịu áp lực lớn hơn.
- Thời tiết ở các khu vực sản xuất khác: Ngoài Brazil, các quốc gia sản xuất cà phê lớn khác như Việt Nam, Colombia, và Ethiopia cũng chịu ảnh hưởng từ thời tiết. Ví dụ, nếu Việt Nam gặp khó khăn trong sản xuất Robusta do thời tiết hoặc các vấn đề khác, giá Robusta có thể tăng mạnh, làm tăng giá cà phê tổng thể.
- Chi phí sản xuất và logistics: Giá năng lượng, phân bón, và vận chuyển tăng cao trong những năm gần đây cũng góp phần đẩy giá cà phê lên, đặc biệt khi nguồn cung giảm.
- Tâm lý thị trường và đầu cơ: Thị trường hàng hóa, bao gồm cà phê, thường chịu ảnh hưởng từ các hoạt động đầu cơ. Các báo cáo như của Rabobank có thể kích hoạt tâm lý mua vào từ các nhà đầu tư, đẩy giá tăng trong ngắn hạn.
- Dự báo giá cà phê
Dựa trên thông tin từ Rabobank và bối cảnh thị trường:
- Ngắn hạn (2025): Giá cà phê, đặc biệt là Arabica, có khả năng tăng do tác động trực tiếp từ dự báo sụt giảm sản lượng của Brazil. Giá Robusta có thể ổn định hoặc tăng nhẹ, tùy thuộc vào nguồn cung từ các nước khác.
- Trung và dài hạn (2026 trở đi): Nếu thời tiết tiếp tục bất lợi hoặc sản lượng không phục hồi, giá cà phê có thể duy trì ở mức cao. Tuy nhiên, nếu các nước sản xuất khác tăng sản lượng hoặc nhu cầu toàn cầu giảm (do suy thoái kinh tế, ví dụ), giá có thể được kiềm chế.
- Tác động đến các bên liên quan
- Người tiêu dùng: Giá cà phê tăng có thể dẫn đến giá bán lẻ cao hơn cho các sản phẩm cà phê, đặc biệt là cà phê đặc sản và cà phê rang xay cao cấp.
- Nhà rang xay và nhà bán lẻ: Các công ty như Starbucks, Nestlé, hoặc các nhà rang xay nhỏ sẽ đối mặt với chi phí đầu vào cao hơn, có thể làm giảm biên lợi nhuận hoặc buộc họ tăng giá sản phẩm.
- Nông dân Brazil: Mặc dù sản lượng giảm, giá cao hơn có thể giúp nông dân trồng Arabica bù đắp phần nào thiệt hại, trong khi nông dân trồng Robusta có thể hưởng lợi từ cả sản lượng và giá tăng.
- Thị trường Việt Nam: Là nước sản xuất Robusta lớn nhất thế giới, Việt Nam có thể hưởng lợi nếu giá Robusta tăng. Tuy nhiên, nếu thời tiết ở Việt Nam cũng bất lợi, nguồn cung Robusta toàn cầu sẽ càng căng thẳng, đẩy giá cà phê lên cao hơn nữa.
- Kết luận
Sản lượng cà phê Brazil sụt giảm, đặc biệt là sự giảm mạnh của Arabica, sẽ tạo áp lực tăng giá cà phê trên thị trường toàn cầu, với Arabica chịu ảnh hưởng mạnh hơn Robusta. Mức tăng giá cụ thể sẽ phụ thuộc vào tồn kho, nhu cầu, thời tiết ở các khu vực sản xuất khác, và các yếu tố kinh tế vĩ mô. Trong ngắn hạn, giá cà phê có khả năng tăng, đặc biệt từ giữa năm 2025 khi thị trường bắt đầu phản ánh rõ ràng hơn tác động của vụ mùa 2025-2026. Để có dự báo chính xác hơn, cần theo dõi thêm các báo cáo về thời tiết, sản lượng từ các quốc gia khác, và dữ liệu tồn kho trong những tháng tới.
Bùi Văn Phi Long
